W dniach 10.-11. października 2025  w siedzibie Ambasady RP w Berlinie przy Unter den Linden, obradował VII Kongres Organizacji Polskich w Niemczech. Wzięło w nim udział 150 przedstawicieli Polonii niemieckiej reprezentujących 57 organizacji z całych Niemiec. 

Podczas inauguracji wydarzenia w piątek 10 października przybyłych gości powitał Ambasador RP w Berlinie Jan Tombiński, a następnie głos zabrali organizatorzy VII Kongresu  Alexander Zając i Wiesław Lewicki. Marcin Antosiewicz, ekspert tematyki polsko-niemieckiej, moderował wieczorny panel w temacie roli Pełnomocników jak i sobotnią dyskusję w temacie postulatów Polonii na zbliżający się Okrągły Stół.  Margaux Kier, z  Organizacji Polonii w NRW  przeczytała list Christopha de Vries, Parlamentarnego sekretarza stanu w Federalnym Ministerstwie Spraw Wewnętrznych skierowany do uczestników spotkania. 

Po części oficjalnej odbył się panel dyskusyjny „Polonia spotyka się ze swoimi Pełnomocnikami. Pełnomocnicy spotykają się z Polonią” z udziałem: Hans-Leo Dirks – Federalnego pełnomocnika ds. Polonii, Katariny Niewiedzial – Pełnomocniczki Berlina ds. partycypacji, integracji i migracji, Jakuba Wawrzyniaka - zastępcy Ambasadora RP, Marzeny Kępowicz – kierowniczki wydziału konsularnego RP w Berlinie, Josefa Neumanna - posła do parlamentu związkowego landu NRW, przewodniczącego Komisji Pracy, Zdrowia i Spraw Socjalnych, Łukasza Sołtysiaka – koordynatora projektów w Biurze Polonii. Ożywioną dyskusję trwającą do późnych godzin wieczornych zakończył koncert zespołu z Kolonii „Margaux und die BanDiten”. 

Drugi dzień obrad VII Kongresu rozpoczął wykład „Tematy i zadania polsko-niemieckiego okrągłego stołu 2025”.  Zostały także przedstawione referaty dotyczące ważnych dla Polonii tematów - finansowania działalności, edukacji, kultury i sportu. następnie dyskutowano w dwóch panelach tematycznych „Polska diaspora jako wspólnota obywatelska – kulturowa, społeczna i polityczna. Aktywność Polaków w Niemczech” oraz „Młoda Polonia 4.0 – cyfrowa przyszłość społeczności polonijnej”. Debata była intensywna i ciekawa, że zaistniała wyraźna potrzeba kontynuacji tego typu spotkań w przyszłości. W ramach dwóch dni obrad VII Kongresu Polskich Organizacji w Niemczech zebrano 39 postulatów. W podsumowaniu kongresu zebrane na dyskusji pananelowj „Tematy i zadania polsko-niemieckiego okrągłego stołu 2025” zostały przez aklamacjeprzyjęte  przez uczesników VII Kongresu. Ponadto uczestnicy VII Kongresu mieli też możliwość składania pisemnych postulatów do biura organizacyjnego.

Po podsumowaniu obrad VII Kongresu uczestnicy  oraz goście spotkali się na uroczczystej Gali Polonii z wręczeniem nagród „Polonicus 2025”. Tegorocznymi laureatami tej europejskiej nagrody Polonii zostali w poszczegolnych dziedzinach:

- Nagroda Honorowa - Marszałek Senatu, Małgorzata Kidawa-Błońska, 

Ambasador Polonii na całym świecie, Marszałek Senatu RP VII i XI kadencji, polska polityk i producentka filmowa, z wykształcenia socjolog; jej intensywne spotkania z Polonią na całym świecie zaowocowały powołaniem Kampusu Polonia, którego inauguracja w roki 2025 była dla młodej Polonii z całego świata wielkim sukcesem.

- Kultura: Profesor dr hab. Brygida Helbig

Polska pisarka, dwukrotnie nominowana do nagrody NIKE, zaangażowana w życie Polonii w NIemczech, profesorka akademicka, wykładowczyni w Instytucie Slawistyki Uniwersytetu Humboltów w Berlinie, na Uniwersytecie w Szczecinie, na Uniwersytecie Jagielońskim w Krakowie, w Niemiecko-Polskim Instytucie w Słubicach, na Filologii Polskiej Uniwersytecie w Poznaniu; za wybitny wkład w literaturę polską i w dziedzictwo kultury europejskiej.

- Polonia: Bogusław Fleck

Działacz polonijny i ambasador polskiej kultury, artysta grafik i malarz, edukator, absolwent Wyższej Szkoły Sztuki na kierunkach Komunikacji Wizualnej oraz Form Przemysłowych, inicjator Uniwersytetu Trzech Pokoleń (UTP) oraz kurator Galerii UTP w Berlinie; za wyjątkowe zaangażowanie w prezentację kultury polskiej w Niemczech.

Dialog: Gunnar Hille

Dyrektor i założyciel Centrum Kompetencji i Koordynacji Języka Polskiego (KoKoPol), zaangażował się w finansowanie pozaszkolnej nauki języka polskiego jako języka pochodzenia ze środków federalnych w celu wzmocnienia widoczności Polonii w Niemczech oraz poprawy jakości dialogu polsko-niemieckiego jako ważnego filaru integracji europejskiej i porozumienia.

Rozdanie nagród uświetnił konzert "The Voice of Polonia" w składzie Anna Ciborowska (fortepian), Cezariusz Gadzina (saxofon), Alexandra Gadzina (vocal i piano) oraz Róża Frąckiewicz (vocal).

Organizatorem VII Kongresu był Konwent Organizacji Polskich w Niemczech. Biuro Polonii reprezentowali dr Adrianna Tomczak, dr Katarzyna Szmygin, Łukasz Sołtysiak  oraz Agata Lewandowski.Obrady kongresu obserwowali liczni przedstawiciele mediów m.in. TVP Polonia, Cosmo Radio, Deutsche Welle, Radio Darmstadt, Twoje Miasto, blog Polonia.

VII Kongres Polonii w Niemczech jest jedyną imprezą stwarzającą okazję do spotkania i dyskusji Polaków z całych Niemiec. Tę wyjątkową wartość spotkania podkreślali wszyscy uczestnicy dwudniowej debaty. Polonijni goście z najdalszych zakątków Niemiec mieli okazję po raz pierwszy zobaczyć nowy gmach Ambasady RP w Berlinie, którego nowoczesnymi rozwiązaniami architektonicznymi i funkcjonalnością byli wprost zachwyceni. 

Agata Lewandowski 

Kor. Wiesław Lewicki

 

 

VII KONGRES Organizacji Polskich w Niemczech – BERLIN 2025

Miejsce: Ambasada RP w Berlinie, Unter den Linden 70-72, 10117 Berlin

PROGRAM

Piątek, 10 października 2025

16.00    Przyjazd i rejestracja uczestników kongresu

17.00    Otwarcie kongresu. Powitanie uczestników i gości.

17.30    Dyskusja panelowa z pełnomocnikami ds. Polonii: „Polska społeczność spotyka się z pełnomocnikami

             – pełnomocnicy spotykają się z Polską społecznością”

19.00   Koncert „Margaux Kier und Banditen”, zespół z Nadrenii Północnej-Westfalii

20.00   Kolacja i get together

Sobota, 11 października 2025

  9.00   Przybycie i rejestracja uczestników drugiego dnia kongresu.

  9.30   Otwarcie Kongresu – przedstawienie programu dnia i wykład inauguracyjny

10.00   Panel I „Tematy i zadania niemiecko-polskiego okrągłego stołu 2025” Debata między przedstawicielami

            Polonii, przedstawicielami Ministerstwa Spraw Zagranicznych i publicznością

12.00   Przerwa na kawę

12:15   Panel II „Polska diaspora jako wspólnota obywatelska – kulturowa, społeczna i polityczna”.

            Aktywność Polaków w Niemczech

13.15   Panel III „Młoda Polonia 4.0 – cyfrowa przyszłość społeczności polskiej”

14.15   Przerwa obiadowa

15.00   Podsumowanie paneli i dyskusja

17.30   Wejście na Galę Polonii

18:00   Gala Polonii z wręczeniem nagród Polonicus 2025 - Hymn Europy   

18:15   Akcent muzyczny - Róża Frąckiewicz (vocal)            

19.30   Koncert „The Voice of Polonia “ Anna Ciborowska (fortepian), Cezariusz Gadzina (saksofon), Alexandra Gadzina (vocal)

20.00   Kolacja  & get together

 

 Zgloszenie na VII Kongres

VI Kongres Organizacji Polskich w Niemczech

Ponad 120 osób z blisko 50 organizacji polonijnych wzięło udział w VI Kongresie Organizacji Polskich w Niemczech, który odbył się w Bonn, 29.09.-1.10.2023. W czasie trzech dni obrad blisko 30 polityków, aktywistów, ekspertek i ekspertów wymieniało się doświadczeniami i opiniami w sześciu panelach. Dyskusje dotyczyły roli i znaczenia organizacji polskich, Polek i Polaków w procesie integracji społeczeństwa niemieckiego, jak również sytuacji na rynku pracy i problemów w systemie socjalnym, z którymi zmagają się nasi rodacy w Niemczech. Rozmawiano także o sukcesach polskich przedsiębiorców w Niemczech i podniesieniu statusu języka polskiego i promocji jego nauczania. Uczestnicy Kongresu wsparli także dalszy rozwój Biura Polonii w Berlinie, poprzez zwiększenie środków finansowych, zarówno na personel, jak i na organizację wydarzeń polonijnych.

10 punktów Deklaracji Końcowej

„Potencjał osób z polskim doświadczeniem migracyjnym oraz organizacji polonijnych w Niemczech powinien być lepiej wykorzystywany w interesie całego społeczeństwa. Umożliwiłoby to lepsze reagowanie na takie wyzwania jak niedobór wykwalifikowanych pracowników, radykalizacja społeczeństwa czy wyzwania demograficzne w Niemczech”, napisali uczestnicy w deklaracji końcowej, w której w dziesięciu punktach przedstawiają postulaty niemieckiej Polonii. Deklarację w całości można pobrać na stronie internetowej: www.kongres.de. Czytamy w niej m.in. o potrzebie wprowadzenia finansowania struktur i projektów stowarzyszeń regionalnych we wszystkich 16 landach oraz zwiększenie budżetu Federalnego Pełnomocnika ds. Kultury i Mediów (Bundesbeauftragte für Kultur und Medien) na projekty polonijne z obecnych 300 na 500 tys. euro rocznie, jak również podniesienie dofinansowania poszczególnych projektów do kwoty 30 tys. euro. Organizatorzy Kongresu proszą wszystkich działaczy polonijnych o przekazywanie postulatów Deklaracji Końcowej decydentom i politykom różnego szczebla, by jak najszerzej rozpowszechnić jej treść, a tym samym potrzeby środowisk polonijnych w Niemczech.

#JesteśmyPolonią

Wielu uczestników Kongresu zwracało uwagę na potrzebę większej widoczności Polek i Polaków w Niemczech, dlatego Biuro Polonii zaproponowało, by do wszystkich aktywności organizacji polonijnych i sukcesów poszczególnych osób naszej społeczności dopisywać w mediach społecznościowych hasztag: „#JesteśmyPolonią”/”#WirSindPolonia”. W ten sposób poprawimy swoją „widoczność” w mediach społecznościowych i wzmocnimy poczucie dumy z przynależności do Polonii.

Uczestnicy Kongresu przyjęli także rezolucję do władz Rzeczpospolitej, w której napisali:

"Członkowie naszych stowarzyszeń są polskimi obywatelami, a zatem państwo polskie ma obowiązek wspierać je wszystkie. Niemniej jednak w ostatnich latach dochodzi do wyłączenia z tego wsparcia niektórych organizacji polonijnych. Jest to wbrew zasadom demokracji i  Konstytucji RP".

Marcin Antosiewicz

 #Wir sind POLONIA

Deklaracja końcowa VI.Kongresu Organizacji Polskich w Bonn 2023

Rezolucja VI.Kongresu Organizacji Polskich w Bonn 2023 do władz polskich

 

Fotos: J.Uske, M.Siera; Grafika: Magdalena Kowalska

 

Potenzial von Polinnen und Polen in Deutschland besser nutzen!

Die Situation der polnischen Bürgerinnen und Bürger ist auch im Jahr 2023, fast 20 Jahre nach dem Beitritt Polens zur EU, noch nicht zufriedenstellend.  Das ist ein zentrales Ergebnis des VI. Kongresses der Polnischen Organisationen in Deutschland, der vom 29. September bis zum 1. Oktober 2023 in Bonn stattfand. Die wichtigsten Schlussfolgerungen dieses Netzwerktreffens polnischer Organisationen, an dem über 120 VertreterInnen aus verschiedenen Bereichen und Bundesländern teilnahmen, sind folgende:

Das Potenzial von Menschen mit polnischer Migrationsgeschichte und -erfahrung sowie polnischer Organisationen in Deutschland sollte im Interesse der Gesamtgesellschaft besser genutzt werden. Damit könnte auf Herausforderungen wie den Fachkräftemangel, die Radikalisierung der Gesellschaft und die demografischen Herausforderungen in Deutschland besser reagiert werden.

Die TeilnehmerInnen des Kongresses sind sich der Verantwortung polnischer Organisationen für partizipatorische Prozesse in der Gesellschaft bewusst. Damit dies gelingt, müssen die polnischen Organisationen mit den in diesem Dokument vorgeschlagenen geeigneten Instrumenten ausgestattet werden.

Ein ganzheitlicher gesellschaftlicher Dialog und eine demokratische Haltung sind die Plattform und die wichtigste Grundlage für die Aktivitäten der TeilnehmerInnen des VI. Kongresses der Polnischen Organisationen in Deutschland. Die gemeinsame Umsetzung dieser Forderungen durch die Community und die deutschen PartnerInnen ist eine Voraussetzung für weitere wichtige Meilensteine im Zusammenleben von Polen und Deutschen in der Europäischen Union.

Daher fordern wir:

Im Struktur- und Organisationsbereich:

  1. Stärkung der Geschäftsstelle der Polonia in Deutschland als Einrichtung zur Erfüllung des am Runden Tisch 2011 gefassten Beschlusses von Polen und Polinnen und Deutschland durch:
  • Beibehaltung und Aufstockung der finanziellen Mittel für die Geschäftsstelle der Polonia, sowohl für Personal als auch für die Organisation von Veranstaltungen, um die gemeinsam vereinbarte „Strategie Geschäftsstelle der Polonia“ [i] erfolgreich zu realisieren.
  • Einführung eines vertraglichen Arbeitsverhältnisses für die MitarbeiterInnen des Büros und schnellstmögliche Erarbeitung einer arbeitsrechtlichen Lösung durch das deutsche Innenministerium.
  1. Einführung einer Förderung für Strukturen und Projekten von Verbänden in allen Bundesländern, die regional die Interessen von Polen und Polinnen vertreten, um eine wirksame Teilhabe an gesellschaftlichen Prozessen in den Bereichen Partizipation und Soziales im deutschen föderalen System zu ermöglichen.

  2. Eine Erhöhung der Mittel für Polonia-Projekte durch die Bundesbeauftragte Kultur und Medien von 300.000 auf 500.000 aufgrund der Inflation und der der großen Förderungsbedarfe der polnischen Gemeinschaft. Die Förderung von Einzelprojekten sollte auf 30.000 pro Projekt erhöht werden. Diese Projekte dienen insbesondere der Erfüllung der Bestimmungen des deutsch-polnischen Vertrages über gute Nachbarschaft und Zusammenarbeit. Es ist die Zivilgesellschaft, die durch Kultur, Musik und Kunst das Fundament für diese gute Nachbarschaft legt, und es ist dieses Engagement, das alle Grenzen überwindet.
  1. Die KongressteilnehmerInnen unterstützen zudem nachdrücklich das Konzept des Polen-Denkmals und des Deutsch-Polnischen Hauses als Erinnerungs- und Begegnungsort und fordern gleichzeitig die nachhaltige Einbindung von VertreterInnen der Geschäftsstelle der Polonia und der polnischen Community in Deutschland in die laufenden konzeptionellen Arbeiten, damit der überparteiliche politische Wille im Umsetzungsprozess auch wirklich zum Tragen kommt: „Die Einrichtung soll ferner historische Verflechtungen vor 1939 und nach 1945 aufzeigen. Dazu gehörten die Teilungen Polens, Migrationen aus Polen in deutsche Länder sowie die Integration in die Europäische Union und die Nato“[ii].

Im Bereich Aufbau der Kapazitäten der polnischen Community in Deutschland:

  1. Zur Stärkung der Integrations- und Partizipationsprozesse von Polen und Polinnen in Deutschland, der Resilienz und nachhaltigen demokratischen Entwicklung der mittleren, jungen und älteren Generation von Polinnen und Polen in Deutschland sowie der Professionalisierung polnischer Organisationen und Verbände soll ein Kompetenzzentrum eingerichtet werden. Aufgabe des Kompetenzzentrums wäre es, die verbindenden Grundlagen der deutsch-polnischen Beziehungen zu festigen, indem der Dialog und die Zusammenarbeit intensiviert und Konflikte gelöst werden. Dazu gehört die Organisation von Kongressen, Symposien, Workshops und Fachanalysen. Seine Aktivitäten sollen die politischen, sozialen und kulturellen Kompetenzen dieser Zielgruppe im Kontext der aktuellen Herausforderungen der Gesellschaftspolitik, der Migrationspolitik und damit der EU-Integrationsprozesse in Deutschland stärken.

 Im Bereich: Polnische Sprache in Deutschland:

  1. Einrichtung eines einheitlichen, herkunftssprachlichen Angebots an Polnischunterricht (auch online) in allen Bundesländern im Sinne der Chancengleichheit – um eine vergleichbare und stetige Qualität unabhängig vom Wohnort in Deutschland zu erreichen.
  1. Bestandsaufnahme des Polnischunterrichts in allen angebotenen Formen in der Ganzen Bundesrepublik, sowohl im schulischen als auch im außerschulischen Kontext, wie auch Erfassung weiterer Angebote von polnischen MigrantenInnenorganisationen, Initiativen und Privatpersonen zur Pflege und Entwicklung der polnischen Sprache, wie auch durch Länder/Regionen/Kommunen unterstützten Projekte/Vorhaben etc. Anschließend sollte die laufende Erfassung der Angebote erfolgen. Der Bericht der Kultusministerkonferenz über die Förderung der polnischen Sprache in Deutschland sollte alle zwei Jahre veröffentlicht werden. In dem Bericht sollte eine begriffliche Unterscheidung zwischen der HSU und FSU der polnischen Sprache vorgenommen werden. Stärkung der Stellung des Polnischen als moderne Fremdsprache sowie der Slawistik in Deutschland.

Im Bereich des Zugangs zu sozialer und gesellschaftlicher Teilhabe der polnischen Community:

  1. Schaffung eines deutsch-polnischen Beratungsnetzwerkes mit der aus den polnischen und deutschen Mittel finanzierten Beratungspunkten in polnischer Sprache, mit dem Ziel: Beratung und Empowerment, als auch psychologische und therapeutische Unterstützung zur Erreichung eines maßgeschneiderten Karriereziels und struktureller Integration in Deutschland sowie Erleichterung der Anerkennung von Qualifikationen und schnellstmögliche Standardisierung dieser Qualifikationen.
  1. Einrichtung eines Beauftragten für polnische ArbeitnehmerInnen beim Bundesministerium für Arbeit und Soziales (BMAS) wie im Fall von Bulgarien und Rumänien. Ausarbeitung der Konzepte zur Verbesserung der gesellschaftlichen Teilhabe, der ArbeitnehmerInnenrechte und die Durchsetzung dieser Rechte bei mobilen Beschäftigten. Transnationale Migrationsmodelle sind für Millionen von EuropäerInnen längst zur Normalität geworden. Eine Generalunternehmerhaftung sowie ein Direkteinstellungsgebot in weiteren Branchen sind längst überfällig.
  1. Einführung gesonderter Deutsch- und Integrationskurse für arbeitende und arbeitssuchende polnische Neuzugewanderte, um die Chancengleichheit auf dem Arbeitsmarkt und im gesellschaftlichen Leben zu ermöglichen und das Potenzial von Menschen mit polnischer Migrationsgeschichte auszuschöpfen.

 

Die TeilnehmerInnen des VI. Kongresses unterstützen die Aktivitäten des Konvents Polnischer Organisationen in Deutschland und sprechen dem Konvent ihren tiefen Dank für seine langjährige Arbeit zur Verbesserung des deutsch-polnischen Dialogs und der Stellung der polnischen Gemeinschaft in Deutschland aus.

Die TeilnehmerInnen sehen die Notwendigkeit eines verstärkten und intensiveren Kontakts mit den Beauftragten für Polonia in den einzelnen Bundesländern. Unter Beachtung der Bestimmungen des Deutsch-Polnischen Runden Tischen vom 2011 appellieren wir an die Bundesministerin des Innern und Heimat, jährliche Treffen unter Beteiligung von VertreterInnen der Geschäftsstelle der Polonia und polnischen Organisationen in Deutschland, zu organisieren.

Konvent Polnischer Organisationen in Deutschland zusammen mit der „Koalition für Polonia“, die repräsentative pro-europäische Vertretung der polnischen Community, fördern die Teilnahme am nächsten deutsch-polnischen Gesprächen am Runden Tisch.

Die TeilnehmerInnen sehen die Notwendigkeit, bis zum nächsten Kongress der polnischen Organisationen im Jahr 2025 ein Expertengremium einzurichten, die gemeinsam mit dem Konvent der Polnischen Organisationen in Deutschland und der Geschäftsstelle der Polonia in Deutschland die Umsetzung der Postulate begleitet und die Organisation des Kongresses im Jahr 2025 unterstützt.

 #Wir sind POLONIA

Bonn, 1. Oktober 2023

 

[i] Im Jahr 2022 wurde auf Auftrag des BMI ein “Strategiepapier für die Geschäftsstelle der Polonia in Deutschland“ von der ExpertInnengruppe unter professioneller Leitung ausgearbeitet. 

[ii] Zitiert nach:  https://www.zdf.de/nachrichten/politik/deutsch-polnisch-haus-berlin-zweiter-weltkrieg-100.html (Stand: 9.10.2023)

Fotos: J.Uske, M.Siera

Uczestnicy Kongresu Organizacji Polskich w Niemczech obradujących w dniach od 29 września do 1 października w Bonn,  zwracają się do władz polskich z apelem o szacunek do wszystkich organizacji polskich w Niemczech, a nie tylko do tych przez nich wybranych.

W preambule Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej jest mowa o złączeniu „więzami wspólnoty z naszymi rodakami rozsianymi po świecie". Art. 36 stanowi, że „podczas pobytu za granicą obywatel polski ma prawo do opieki ze strony Rzeczypospolitej Polskiej". Konstytucja nie różnicuje jakich obywateli państwo polskie powinno wspierać, a jakich nie.

Członkowie naszych stowarzyszeń są polskimi obywatelami, a zatem państwo polskie ma obowiązek wspierać je wszystkie. Niemniej jednak w ostatnich latach dochodzi do wyłączenia z tego wsparcia niektórych organizacji polonijnych. Jest to wbrew zasadom demokracji oraz zasad Konstytucji.

Żądamy od polskich władz wypełniania przepisów Konstytucji włączania w konsultacje oraz wspierania finansowego wszystkich organizacji polonijnych, bez względu na polityczne sympatie urzędników państwowych.

Uczestnicy Kongresu z niepokojem odnotowują fakt działania władz polskich prowadzących do napiętych relacji z Unią Europejską. Osłabia to dobry wizerunek Polski i pozycję polskich obywateli w Niemczech.

Pragniemy, aby władze polskie pracowały w duchu wspólnych europejskich wartości, dla podniesienia wartości Polski i Polonii w Europie.

Bonn, 1. października 2023

Pobierz Flyer